Het mes gaat in de regelingen voor werknemers die arbeidsongeschikt worden. Het kabinet overweegt zieken niet meer volledig af te keuren, zoals nu nog wel in veel gevallen gebeurt. De uitkering wordt ook lager.
De huidige regels voor arbeidsongeschikten zijn zo ingewikkeld dat ze niet meer uitvoerbaar zijn, stelt minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken) in een brief aan de Tweede Kamer. Uitvoeringsinstantie UWV kan het werk niet meer aan en maakt veel fouten, bijvoorbeeld bij het vaststellen van de hoogte van iemands uitkering. Reden waarom het stelsel volgens Van Hijum moet worden ‘verbeterd en vereenvoudigd
Hoewel de minister benadrukt dat er nog geen definitieve keuze is gemaakt, schrijft hij aan de Kamer dat het kabinet overweegt een einde te maken aan de verschillende regelingen die nu naast elkaar bestaan. In plaats daarvan moet er één eenvoudige regeling komen, waarbij lagere inkomens eerder recht hebben op een arbeidsongeschiktheidsuitkering en de hoogste uitkeringen juist worden verlaagd.
Gevolg van die vereenvoudiging is dat de huidige regeling voor mensen die volledig zijn afgekeurd, de zogeheten IVA-uitkering, verdwijnt. Nu ontvangen zo’n 850.000 mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering, onder wie ruim 150.000 volledig afgekeurden die een IVA-uitkering krijgen.
In het systeem dat het kabinet nu overweegt, worden mensen niet meer voor de rest van hun werkzame leven afgekeurd. Zij zouden dan in de toekomst een lagere uitkering ontvangen dan nu: maximaal 70 procent van het laatstverdiende loon in plaats van 75 procent. Ook zouden ze regelmatig kunnen worden herkeurd.
Terugwerkende kracht
Volgens de minister moet nog worden besloten of een verandering van de regels ook met terugwerkende kracht gaat gelden. In dat laatste geval zouden de mensen die nu een IVA-uitkering ontvangen een deel van hun inkomen verliezen.
Tegelijkertijd wil het kabinet het voor mensen die slechts gedeeltelijk worden afgekeurd juist gemakkelijk maken om voor een uitkering in aanmerking te komen. Nu moet iemand door een keuringsarts voor minimaal 35 procent worden afgekeurd om een uitkering te kunnen krijgen. Vooral mensen met een laag inkomen worden in dat systeem benadeeld. Vakbonden en Tweede Kamer willen al langer dat dat verandert. Volgens Van Hijum gaat dat gebeuren, al is nog onduidelijk hoe precies.
Van Hijum: “Ik wil een sociale zekerheid die werkt voor mensen. Dat is nu te vaak niet het geval. Er is de afgelopen jaren een stelsel gebouwd dat alleen voor experts te begrijpen is, maar dat voor zowel de uitvoerders als de mensen die ervan afhankelijk zijn ondoorgrondelijk is. Het stelsel moet een stuk eenvoudiger. Maar vereenvoudigen is niet makkelijk, er zijn geen simpele oplossingen.”
De minister wil in overleg gaan met onder andere bedrijven en vakbewegingen over de plannen voordat er een besluit wordt genomen. De bonden hebben al laten weten tegen te zijn. Wel pleiten ze voor het verlagen van de 35 procentgrens, en willen ze dat de keuringseisen worden versoepeld.
Miljarden euro's
Het kabinet omarmt een rapport dat een speciale commissie vorig jaar afleverde over de toekomst van de arbeidsongeschiktheidsregelingen. Die commissie concludeerde dat de huidige wetgeving dringend op de schop moet. De wachtlijsten voor een keuring bij het UWV zijn erg lang en intussen groeit het aantal mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering fors, waardoor niet alleen het UWV het water over de schoenen loopt, maar de regeling op termijn ook onbetaalbaar dreigt te worden.
De vereenvoudiging van het stelsel levert deels geld op, doordat de hogere IVA-uitkering vervalt. Maar hij kost ook geld, omdat meer mensen in aanmerking komen voor een gedeeltelijke uitkering. De commissie schatte in dat een nieuw stelsel miljarden euro’s extra kost. Van Hijum geeft nog geen inschatting van de kosten, omdat er nog niet is besloten wat er precies verandert.
Reacties
Een reactie posten