Rothschild'ler: (Büyük Hayırsever)

Bu Rothschild, Yahudi halkının İsrail'e dönüşünün mali temeliydi. Onun sayesinde Rishon Letzion, Zichron Yaakov ve Rosh Pina bugün ünlü ve müreffeh yerler haline geldi. Siyonist olmadan önce ülkeyi inşa etmişti ve sonunda eşi Adelheid'le birlikte son dinlenme yerini orada bulacaktı. Edmond James Baron de Rothschild, Büyük Hayırsever.

1855 yılında, Edmond on yaşındayken, Fransız başkentinin hemen dışındaki bu yeşil alanda Louis XIV tarzında bir kale inşa ettirdi. Fransız kültür dünyasının parlak ışıkları buraya davet ediliyor. Frédéric Chopin orada bir sonat besteliyor. Baba James öldüğünde kale oğlu Edmond'a miras kalır. 1934'teki ölümünden sonra artık hiçbir Rothschild orada yaşamayacak. Bina, 2. Dünya Savaşı sırasında Alman Donanması, ardından da Amerikan birlikleri tarafından kullanıldı. 1979'da kale, Edmond'un soyundan biri tarafından sembolik bir frank karşılığında Boulogne belediye başkanına satıldı. Daha sonra mülkü hemen milyonlarca dolara Suudi şeyhi Halid Abdülaziz El İbrahim'e sattı ve o da mülkün bu güne kadar bozulmasına izin verdi. Ancak kompleksin güzel bahçeleri korunmaktadır ve günübirlik geziciler için popüler bir yerdir. 

Artık harap görünen Chateau Rothschild

Yüz Rembrandts
Edmond, üç erkek kardeşin en küçüğüdür ve kardeşleri gibi hem laik hem de geleneksel bir Yahudi eğitimi almıştır. Alphonse ve Gustave kardeşler çok yetenekli bankacılara dönüşürler. Edmond sonradan akla gelen bir düşünce olarak bankacılığa daha az ilgi duyuyor. Tam tersine iş konusunda yeteneği olmadığından değil. Demiryollarına başarıyla yatırım yapıyor ve birçok ünlü Avrupa bilim enstitüsünü kuruyor. Tüm ailenin karakteristik özelliği olan Edmond, aynı zamanda küçük yaşlardan beri hevesli bir sanat koleksiyoncusu olmuştur. Yaşamı boyunca 40.000'den fazla gravür ve 3.000 çizim edindi; bunlardan aslan payını daha sonra Louvre'a bağışlayacağı yüzlerce benzersiz Rembrandt tablosu da vardı. Ailedeki bir başka gelenek (ve sadece bu değil): Edmond, 32 yaşındayken Alman aile kolunun bir çocuğu olan yeğeni Adelheid von Rothschild ile evlendi. Bu arada Fransız şubesi, örneğin Rothschild'lerin doğal olarak yüksek sosyeteye dahil olduğu İngiliz şubesi kadar kolay bir dönem geçirmiyor. Fransa'da Dreyfus olayı gibi antisemitizm çok yaygın. Kardeşlerinden farklı olarak Edmond, Siyonizm'e erken yaşlarda ilgi duymaya başladı; bu, babası James'in de kalbine yakın bir amaçtı. Ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun bu mahrum eyaletine olan ilgisi, ancak 1881 ve 1882 yıllarında Rusya'da yaşanan olaylardan sonra dikkatini çekti. 

"Ailede bir gelenek daha: Edmond, yeğeniyle 32 yaşında evleniyor"

Hedef
1881'de Çar II. Aleksandr suikasta kurban gitti. Bunun sorumluları saldırı öncesinde Yahudi kız Jessica Helfman'ın evinde buluşuyor. İskender'in halefi III.Alexander daha sonra çok sayıda Yahudi karşıtı yasa çıkardı ve çok sayıda korkunç pogrom gerçekleşti. Altı aylık bir süre içinde 225.000 Rus Yahudisi rejimden kaçtı. Alexander III mutlu: “Zehirlerini istedikleri yere götürsünler” diyor. 

Fransız Hahambaşı Zadok Kahn Rusya'nın durumunun farkında. 28 Eylül 1882'de Edmond'un kapısını çaldı. Yanında Samuel Mohilever adında bir Rus haham var. Mohilever Fransızca konuşamıyor ve kekeliyor. Ancak Mohilever'e göre Edmond, resh galuta, yani "sürgünün başı"dır. Haham ona hikâyesini anlatmalıdır. Mohilever konuşmasını söylemesine izin verilmesini istiyor çünkü o zaman en azından kekelemeyecek. Mohilever'in sözleri tercüme edilmiştir. O akşam Edmond de Rothschild hedefini bulur: günümüz İsrail'inde Yahudilere bir yuva kurmak için çalışmaya söz verir. Ah evet, zaten başka planlar da var. Yine son derece zengin olan Baron Hirsch, Arjantin'de Yahudi mülteciler için bir plan düşünüyor. Ancak ailesinin en dindar üyelerinden biri olan Edmond de Rothschild Vaat Edilmiş Toprakları seçer. Bunu, tutkusunu paylaşan Adelheid'in sadakatle yardımıyla 1934'teki ölümüne kadar yapacaktı.

Haham en azından kekelememek için konuşmasını söylemesine izin verilmesini istiyor

ayrıca Filistin'deki bir İbrani Üniversitesi için bir miktar tahsis etme sözü veriyor. Artık Büyük Britanya'da yaşayan kuzenlerini de işin içine katıyor. 1917 tarihli önemli Balfour Deklarasyonu sonuçta bu şekilde ortaya çıktı. Bir Hahambaşı'na hitaben değil, Yahudi davası için elinden geleni yapan Chaim Weizmann'a değil, Edmond'un İngiliz kuzeni, politikacı değil bilim adamı olan ve üç ölümünden sonra ikinci Lord Rothschild olan eksantrik Lionel Walter'a hitap ediyor. ağabeyler savaş yıllarında öldü. 

Burası süt ve bal ülkesi değil, öncülerin ısırgan otu yediği, cılız zeytin ağaçlarının olduğu bir ülke.

Gururlu baba
Edmond, ölümüne kadar Siyonist davayı desteklemeye devam edecek. Bu arada, yukarıda da görülebileceği gibi, diğer bazı aile üyeleri de 'dönüştürdü'. Aynı zamanda gelecek nesillerle birlikte yakın aile bağları da zayıflıyor. Edmond'un oğlu James (aile tarafından Jimmy olarak anılır), Fransa'yı terk etti, 1919'da İngiliz vatandaşlığına alındı ​​ve yalnızca babasından değil, aynı zamanda çocuğu olmayan diğer aile üyelerinden de bir servet miras aldı. Jimmy, 1913'te güzel Dorothy Pinto ile evlendi. Uzun boylu, zayıf ve darmadağınık görünümüyle alışılmadık bir Rothschild'dir ve özellikle atlara, politikaya ve sanata sırasıyla ilgi duymaktadır. Edmond, Trinity College'dan bilimsel bir derece almasını talep ediyor ve bunu yapıyor. Üç ay boyunca kendini çalışma odasına kilitler ve Harness Ödülü'nü bile kazanan Shakespeare ve günü adlı makaleyi yazar . Babam gurur duyuyor. Ve Jimmy, Birinci Dünya Savaşı sırasında bir Yahudi taburu oluşturup o geri kalmış eyalette efsanevi General Edmund Allenby'nin komutasında savaştığında daha da gurur duyuyor. Jimmy ayrıca Siyonist ideale olan sevgiyi de miras alıyor. Babasının onuruna Knesset'in inşası gibi fonlar sağlıyor. Edmond de Rothschild'in torunları bugüne kadar İsrail toplumundaki her türlü sosyal girişimde oldukça aktifler.

1980'lerde De Rothschild 500 şekel banknotun üzerinde göründü

Zichron Jaakov ile dinlenin
Peki Edmond'un kendisi nasıl sona eriyor? Son yıllarda giderek daha kırılgan hale gelse de geleceğin İsrail'indeki gelişmeleri yakından takip etmeye devam ediyor. 1934'te 89 yaşında öldü ve Paris'teki Père Lachaise mezarlığına gömüldü. Eşi Adelheid bir yıl sonra öldü ve yanına gömüldü. 

Günümüz İsrail'inde bunlar efsanedir. 2015 yılında, Hayfa'daki üniversiteden bilim adamlarının, 1979'da İsrail kıyılarında, Zichron Jaakov'un hemen dışında keşfedilen bir gemi enkazının muhtemelen Edmond James de Rothschild'e ait olduğu haberini vermesiyle, onun katılımının bir başka küçük bölümü gün ışığına çıktı. Enkazı 2015 yılında uzmanlar tarafından inceleninceye kadar bir süre orada bırakmışlardı. De Rothschild'in Zichron Jaakov'da kurduğu cam fabrikalarına hammadde getirmek için kullandığı üç gemiden biriydi. 

Zichron Jaakov, eski evleri, gezinti yolu, Carmel üzüm bağları ve şehir içinde ve çevresinde ziyaret edilebilecek diğer tüm turistik mekanlarla bugün turistik bir cazibe merkezidir. Bu şaraphane artık tek şarap imalathanesi değil, İsrail'de yaklaşık üç yüz tane var ve uluslararası alanda da giderek daha popüler hale geliyorlar. 1980'lerde Edmond'u portresi 500 şekellik banknotta göründü. 

Edmond ve Adelheid'in Ramat HaNadiv'deki son dinlenme yeri. Fotoğraf: Nati Shohat/Flash90

Ölümlerinden yirmi yıl sonra, 1954'te Edmond de Rothschild ve Adelheid'in kalıntıları Père Lachaise'de kazıldı. Bir donanma gemisi onları Fransa'dan genç İsrail devletine getirdi. Gemi Hayfa limanına girdiğinde on dokuz top atışı yapıldı. Zichron Jaakov'un hemen dışında Ramat Hanadiv doğa parkı bulunmaktadır. Orada David Ben Gurion'un da eşlik ettiği bir devlet cenaze töreni düzenlendi ve orada bulunanlara İsrail Yahudi devletinin kuruluşunun bu adamın çabaları olmadan asla gerçekleşemeyeceğini hatırlattı. Ramat Hanadiv, Edmond James Baron de Rothschild ve Adelheid von Rothschild'in son dinlenme yeridir. Orada gül çalılarının, asmaların ve zeytin ağaçlarının arasında birlikte yatıyorlar. 

Bu makale daha önce NIW 39, 5778'de yayınlanmış ve kısmen Maror sayesinde mümkün olmuştur.

Orginal kaynak:

https://niw.nl/de-rothschilds-de-grote-weldoener/#:~:text=Eind%20augustus%201897%20wordt%20het,alleen%20maar%20in%20woord%20zijn.